Α ΚΑΙ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΗΓΕΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ
ΠΗΓΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (Α + Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ)
1. Να αναφερθείτε στις εκσυγχρονιστικές προσπάθειες του Χαριλάου Τρικούπη,
στηριζόμενοι τόσο στις γνώσεις σας, όσο και στο περιεχόμενο του παρακάτω κειμένου.
«Η φιλόδοξη προσπάθεια του Χαρίλαου Τρικούπη να δημιουργήσει ένα κράτος σύγχρονο, ευνομούμενο και ισχυρό, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, έχει τις αρχές της στην πρώτη ενασχόληση με τα πολιτικά πράγματα της χώρας, αλλά έλαβε ουσιαστική μορφή από την πρώτη μακρά πρωθυπουργία του, μετά το 1882, και σφράγισε τα επόμενα χρόνια μέχρι την αποχώρησή του από την πολιτική. Οι μεταρρυθμίσεις που προωθεί στους θεσμούς του κράτους, τα μεγάλα δημόσια έργα, και η τόνωση της στρατιωτικής ετοιμότητας της χώρας χαρακτηρίζουν την περίοδο της κυριαρχίας του Μεσολογγίτη πολιτικού και τη διαφοροποιούν από τις προηγούμενες περιόδους της νεοελληνικής ιστορίας […] αποφασιστικές ήταν και οι παρεμβάσεις του Τρικούπη στον κρατικό μηχανισμό, ο οποίος αποτελούσε, σκανδαλωδώς, εργαλείο των κομμάτων για την άνοδο
στην εξουσία και τη νόθευση της λαϊκής βούλησης. Ο απώτερος στόχος του ήταν η πλήρης ανεξαρτησία της δημόσιας διοίκησης από την εκτελεστική εξουσία, ώστε να χτυπηθεί στη ρίζα του το πελατειακό σύστημα, υπεύθυνο για τη συναλλαγή και τη διαφθορά.»
Σπύρος Τζόκας, Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η συγκρότηση του Νεοελληνικού Κράτους.
Οδοιπορικό στον 19ο αιώνα, Αθήνα: Θεμέλιο 1999, σ. 207-209.
(Μονάδες 25)
2. Το Ζήτημα των Στενών: να αναφερθείτε στο θέμα, ως μια πτυχή του Ανατολικού
Ζητήματος κατά το 19ο αιώνα, στηριζόμενοι τόσο στις γνώσεις σας, όσο και στο
περιεχόμενο του παρακάτω παραθέματος.
« […] το Ανατολικό Ζήτημα – το πρόβλημα του τι θα γίνει με την αναπόφευκτη διάλυση
της Τουρκίας – έκανε τα Βαλκάνια και την Ανατολή πεδίο μάχης των δυνάμεων, κυρίως
της Ρωσίας και της Βρετανίας. Το Ανατολικό Ζήτημα διατάρασσε την ισορροπία των
δυνάμεων, γιατί όλα συντελούσαν στην ενδυνάμωση των Ρώσων, των οποίων κύριος
διπλωματικός στόχος ήταν, τότε όπως και αργότερα, να αποκτήσουν τον έλεγχο των
Στενών ανάμεσα στην Ευρώπη και Μικρά Ασία, που θα έδιναν στη Ρωσία πρόσβαση στη
Μεσόγειο. Το θέμα αυτό δεν είχε απλώς διπλωματική και στρατιωτική σημασία αλλά, με
την ανάπτυξη της εξαγωγής ουκρανικών σιτηρών, και μεγάλη οικονομική σπουδαιότητα. Η
Βρετανία ενδιαφερόταν όπως συνήθως για τις προσβάσεις στην Ινδία και ανησυχούσε
σοβαρά με την προέλαση στο νότο μιας μεγάλης δύναμης που θα μπορούσε εύλογα να την
απειλήσει. Η προφανής λύση ήταν να αντιπαρατάξει πάση θυσία την Τουρκία στη ρωσική
επέκταση».
E.J Hobsbawm, Η Εποχή των Επαναστάσεων, 1789-1848, Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ., 1990, σ.143-
144.
(Μονάδες 25)