Α κλίση ουσιαστικών
Η πρώτη κλίση των ουσιαστικών στα αρχαία ελληνικά περιλαμβάνει αρσενικά και θηλυκά. Δεν περιλαμβάνει ουδέτερα .
Αρσενικά
Λήγουν σε :
-ης, π.χ. στρατιώτης
-ας, π.χ. λοχίας
ΘΗΛΥΚΑ
Λήγουν σε :
-η, π.χ. ψυχή,
-α, π.χ. γλῶσσα
από τα θηλυκά σε -α άλλα
1. σχηματίζουν τη γενική σε -ας, π.χ. ὥρα, ὥρας
2. σχηματίζουν τη γενική σε -ης, π.χ. γλῶσσα, γλώσσης
Παρατηρήσεις:
- Το -α στην κατάληξη -α είναι άλλοτε μακρόχρονο και άλλοτε βραχύχρονο·
- Το -α στην κατάληξη -ας σε οποιαδήποτε πτώση είναι πάντοτε μακρόχρονο, π.χ. τῆς χώρᾱς
- Η γενική του πληθυντικού τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη, π.χ. τῶν χωρῶν
Kαταλήξεις ουσιαστικών της Α κλίσης
|
Ενικός |
||||
|
|
αρσενικά |
θηλυκά |
||
|
|
σε -ας |
σε -ης |
σε -α |
σε -η |
|
ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. |
-ας -ου -ᾳ -αν -α |
-ης -ου -ῃ -ην -α ή -η |
-α -ας ή -ης -ᾳ ή -ῃ -αν -α |
-η -ης -ῃ -ην -η |
|
Πληθυντικός |
||||
|
ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. |
-αι -ῶν -αις -ας -αι |
|||
- Σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε -α:
- τα εθνικά: ὦ Πέρσα, ὦ Σκύθα
- όσα λήγουν σε -της, π.χ. ὦ ποιητά
- τα σύνθετα με β' συνθετικό ρήμα, π.χ. ὦ γυμνασιάρχα
- Στα ουσιαστικά σε –α η γενική του ενικού σχηματίζεται σε -ας. Αυτό γίνεται, όταν στην ονομαστική πριν από το -α υπάρχει φωνήεν (στρατιά, πολιτεία, ἀλήθεια) ή ρ (ὥρα, σφαῖρα). Το α αυτό είναι μακρόχρονο και λέγεται καθαρό.
Εξαιρέσεις: Το καθαρό -α δεν είναι μακρόχρονο αλλά βραχύχρονο.
- Όταν η λέξη τονίζεται στην προπαραλήγουσα
- Στα ονόματα: γραῖα, μαῖα, μυῖα,
- Στα ονόματα: μοῖρα, πεῖρα, πρῶρα, σφαῖρα, σφῦρα
Σημείωση: Στην αιτιατική και κλητική του ενικού το -α είναι μακρόχρονο ή βραχύχρονο, όπως στην ονομαστική του ενικού
- Όταν στην ονομαστική πριν από το -α υπάρχει σύμφωνο, εκτός από το ρ. Το α αυτό είναι βραχύχρονο και λέγεται μη καθαρό.
