Αρχαία:Θεωρία Γραμματικής -Συντακτικού

Α κλίση ουσιαστικών

Η πρώτη κλίση των ουσιαστικών στα αρχαία ελληνικά περιλαμβάνει αρσενικά και θηλυκά. Δεν περιλαμβάνει ουδέτερα .

Αρσενικά

Λήγουν σε : 

-ης, π.χ. στρατιώτης

-ας, π.χ. λοχίας
 

ΘΗΛΥΚΑ 

Λήγουν σε :

 -η, π.χ. ψυχή, 
 -α, π.χ. γλῶσσα
από τα θηλυκά σε -α άλλα
1. σχηματίζουν τη γενική σε -ας, π.χ. ὥρα, ὥρας 
2. σχηματίζουν τη γενική σε -ης, π.χ. γλῶσσα, γλώσσης
 
Παρατηρήσεις:
  • Το -α στην κατάληξη -α είναι άλλοτε μακρόχρονο και άλλοτε βραχύχρονο·
  • Το -α στην κατάληξη -ας σε οποιαδήποτε πτώση είναι πάντοτε μακρόχρονο, π.χ. τῆς χώρᾱς
  • Η γενική του πληθυντικού τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη, π.χ. τῶν χωρῶν

Kαταλήξεις ουσιαστικών της Α κλίσης 

Ενικός

 

αρσενικά

θηλυκά

 

σε -ας

σε -ης

σε -α

σε -η

ον.

γεν.

δοτ.

αιτ.

κλ.

-ας

-ου

-

-αν

-α

-ης

-ου

-

-ην

-α ή -η

-α

-ας ή -ης

-ᾳ ή -ῃ

-αν

-α

-η

-ης

-

-ην

-η

Πληθυντικός

ον.

γεν.

δοτ.

αιτ.

κλ.

-αι

-ῶν

-αις

-ας

-αι

 

 

  1. Σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε -α:
  • τα εθνικά: ὦ Πέρσα, ὦ Σκύθα
  • όσα λήγουν σε -της, π.χ. ὦ ποιητά
  • τα σύνθετα με β' συνθετικό ρήμα, π.χ. ὦ γυμνασιάρχα
  1. Στα ουσιαστικά σε –α η γενική του ενικού σχηματίζεται σε -ας. Αυτό γίνεται, όταν στην ονομαστική πριν από το -α  υπάρχει φωνήεν (στρατιά, πολιτεία, ἀλήθεια) ή ρ (ὥρα, σφαῖρα). Το α αυτό είναι μακρόχρονο και  λέγεται καθαρό.
 
Εξαιρέσεις:  Το καθαρό -α δεν είναι μακρόχρονο αλλά βραχύχρονο.
  • Όταν η λέξη τονίζεται στην προπαραλήγουσα 
  • Στα ονόματα: γραῖα, μαῖα, μυῖα,
  • Στα ονόματα: μοῖρα, πεῖρα, πρῶρα, σφαῖρα, σφῦρα
Σημείωση: Στην αιτιατική και κλητική του ενικού το -α είναι μακρόχρονο ή βραχύχρονο, όπως στην ονομαστική του ενικού
 
  1.  Όταν στην ονομαστική πριν από το -α υπάρχει σύμφωνο, εκτός από το ρ. Το α αυτό είναι βραχύχρονο και λέγεται μη καθαρό.
 




Σεμινάριο

                                                                                                                                                                      

                                              

Ακολουθήστε μας

Log in

Ε! Πριν φύγεις...

Κάνε εγγραφή στο Newsletter της Φιλολογικής γωνιάς για να λαμβάνεις πρώτος νέα, κρυφό υλικό, ενημερώσεις και πολλά άλλα!